Modeli i nderhyrjes se hershme dhe metoda ABA. Ngjashmeria dhe diferenca.
Modeli i hershëm i Denver (ESDM) dhe Analiza e Aplikuar e Sjelljes (ABA) janë ndërhyrje terapeutike për fëmijët me autizëm. Pse është e rëndësishme të kuptohen dallimet midis ESDM dhe ABA? Familjet kalojnë shumë kohë duke vendosur për ndërhyrjen më të mirë për fëmijën e tyre me autizëm. Si pasojë, është shumë e rëndësishme që ata të kenë qasje në informacion rreth secilës ndërhyrje sepse i ndihmon të bëjnë zgjedhje. Te dy modelet terapeutike jane te bazuar ne studime shkencore te 30 – 40 viteve te fundit. Pse jane te ngjashme? • Të dyja ndërhyrjet synojnë femijet me autizëm te moshes parashkollore • Secila nderhyrje harton një plan të detajuar individual për fëmijën. • ESDM dhe ABA mbajnë të dhëna gjithëpërfshirëse për të gjurmuar përparimin e fëmijes Të dyja qasjet përdorin parimin e Sjelljes Kusht paraprires – sjellje – pasoje (ABC). • Secili përdor parimet mësimore për nxitjen, formësimin dhe zbehjen. Kjo lejon terapistin të mësojë një aftësi në mënyrë që fëmija ta përdor atë në mënyrë të pavarur. Pse jane te ndryshme ? • Në modelin e nderhyrjes se hershme ( ESDM ) eshte fëmija qe merr drejtimin. Terapisti ndjek interesat e fëmijës për ta angazhuar fëmijën në bashkëveprim pozitiv shoqëror. Si rezultat, ka më shumë motivim dhe fëmija qëndron në bashkëveprim. ESDM nuk e përdor mësimin formal ( DTI) si një pjesë mbizotëruese e parimeve të mësimdhënies. ESDM e përdor te mesuaarin formal kur një fëmijë nuk po përparon per te mesuar intensivisht. Mësimdhënia formale është direktive dhe shumë e strukturuar. Shumicen e kohës nuk përdor përforcues natyralë. Në ESDM, terapisti shkon përsëri në mësimdhënie të rregullt dhe përforcues natyral sapo fëmija të ketë kuptuar sjelljen që terapisti po përpiqet të mësojë. • Terapisti ESDM i mëson fëmijës duke përdorur sasinë më të vogël të mundshme te nxitjes. Si rezultat, fëmija bëhet i pavarur në aftësi më shpejt. ESDM ka rutinën e veprimtarisë së përbashkët ’si bazë për çdo aktivitet. Kjo do të thotë që fëmija dhe terapisti zhvillojnë aktivitetin së bashku. Fillimisht, terapisti mbështetet në zgjedhjen e fëmijës. Pasi terapisti të kuptojë se çfarë teme po zhvillon fëmija në aktivitet, terapisti punon me fëmijën në mënyrë që ata të dy të kontribuojnë në atë që ndodh në aktivitet. • ESDM synon qëllime të shumta në një aktivitet. Për shembull, kur fëmija zgjedh një aktivitet apo loder , terapisti i targeton disa objektiva ne gjuhë te kuptuar, gjuhë shprehëse, vëmendje të përbashkët dhe njohje. ESDM përdor parimet A-B-C por i zbaton ato në një mënyrë natyrale dhe te iniciuar nga femija. • ESDM shpërblen të gjitha përpjekjet (madje ato të nxitura dhe jo të plota) me një përforcues natyror. Pasoja natyrore mund të jetë që fëmija të luajë me lodrën (p.sh.: fëmija merr topin). Ai gjithashtu përfshin një numër të madh të përforcuesve natyrorë dhe sociale. • Të dyja qasjet kanë një bazë te dhenash, kështu që ne e dimë që fëmijët përmirësohen me ESDM dhe ABA • Shumë familje përdorin ESDM dhe ABA së bashku dhe kjo funksionon shumë mirë. • Modeli ESDM fillon hershem tek femijet dhe eshte i percaktuar për fëmijët midis moshës 2-5 vjeç. • Terapistët dhe prindërit përdorin programin gjatë gjithë ditës së fëmijës. Terapistët e e përdorin atë gjatë programeve individuale dhe grupore. Prindërit e përdorin atë gjatë rutinave të përditshme të fëmijës pasi eshtë e thjeshtë për t'u përfshirë në rutinat e përditshme. • Një pikë tjetër kryesore është se parimet mësimore të nxitjes, formësimit dhe zbehjes janë pjesë e ESDM. Parimet janë parime mësimore te metodes ABA. Kjo për shkak se studimet tregojne se këto parime mësimore funksionojnë më së miri me fëmijët me autizëm. E fundit, por jo më pak e rëndësishme, programi përfshin familjen në procesin e vendimmarrjes. Prindërit e dinë se cilat janë qëllimet aktuale dhe si po përparon fëmija i tyre. Prindërit ndjekin qëllimet në shtëpi për të marrë përparimin që na nevojitet nëpër mjedise të ndryshme.
Comments